Kreatywność to cenna cecha osobowości, którą wiele osób pragnie rozwijać. Wspiera ona nie tylko realizację osobistych aspiracji, lecz także pomaga mierzyć się z codziennymi wyzwaniami, a dla niektórych jest wręcz kluczowym elementem pracy zawodowej. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się bliżej, czym właściwie jest kreatywność oraz wynikom badań, które sugerują, że psylocybina może przyczyniać się do jej wzrostu
Czym jest kreatywność?
Zgodnie z definicją, którą zaproponował Donald Campbell, kreatywność jest to zdolność do tworzenia czegoś jednocześnie nowego i użytecznego. Jest to pojęcie obejmujące szeroki zakres procesów poznawczych, które łączy zdolność do generowania oryginalnych pomysłów oraz ich selektywnego wyboru, co naukowo określa się jako mechanizm „ślepej zmienności i selektywnej retencji”. By lepiej to zobrazować, można podać przykład sytuacji, w której prosimy osobę, by ułożyła stos cegieł na możliwie jak najwięcej sposobów, a potem wybrała te, które będą najbardziej stabilne. [1]
Spis treści
Oba te etapy myślenia tworzące kreatywność, posiadają swoją dedykowaną nazwę:
- Myślenie dywergencyjne, polegające na generowaniu nowych i oryginalnych pomysłów.
- Myślenie konwergencyjne, czyli ocenianie pomysłów pod kątem ich użyteczności i skuteczności.
Które obszary mózgu są odpowiedzialne za kreatywność?
Płaty czołowe
Szczególnie istotne w procesach planowania, organizacji oraz podejmowania decyzji.. Płaty te, zwłaszcza w interakcji z płatami skroniowymi, mogą wspierać generowanie nowych pomysłów i ocenę ich użyteczności. [2]
Płaty skroniowe
Modulują potrzebę kreatywnej ekspresji i są zaangażowane w przetwarzanie sensoryczne oraz pamięć. [3]
Jądra podstawy
Mogą wpływać na kreatywność poprzez regulację motywacji i spontanicznej aktywności. [4]
Płaty ciemieniowe
Odpowiadają za umiejętności wzrokowo-przestrzenne, które mogą być kluczowe w procesach twórczych, zwłaszcza w sztuce wizualnej. [5]
Sieć domyślna (DMN)
Obejmująca przyśrodkowe obszary przedczołowe oraz tylne obszary ciemieniowe, jest związana z myśleniem niezwiązanym bezpośrednio ze środowiskiem zewnętrznym, co wspiera generowanie pomysłów i wewnętrzną refleksję, typowe dla procesów twórczych [6]
Przykłady twórczych osiągnięć pod wpływem psychodelików
W ciągu lat zgromadzono anegdotyczne dowody sugerujące, że psychodeliki, takie jak LSD, psylocybina i meskalina, mogą wspierać kreatywność. Przykłady twórczych osiągnięć związanych z tymi substancjami obejmują odkrycia Kary’ego Mullisa w dziedzinie PCR oraz prace Aldousa Huxleya i Kena Keseya.
Kary Mullis to bardzo barwna postać i warto zapoznać się z jego życiorysem. Podczas wywiadu w 94’ powiedział: „w latach sześćdziesiątych i wczesnych siedemdziesiątych XX wieku zażywałem dużo LSD, podobnie jak inni pracownicy Uniwersytetu Berkeley. Było to doświadczenie otwierające umysł. Dużo ważniejsze niż jakiekolwiek zajęcia, w których brałem udział”
Choć literatura naukowa na ten temat jest ograniczona, współczesne badania wskazują, że psychodeliki mogą stymulować hiper-asocjacyjne myślenie, co sprzyja wzrostowi myślenia dywergencyjnego i konwergencyjnego po ich spożyciu. [7]
Więcej informacji na temat wpływu psylocybiny na ludzi można znaleźć w innym artykule https://psilo.be/latest-scientific-research-on-psilocybin/
Badanie związku między psylocybiną a wzrostem kreatywności
Badanie przeprowadzono w okresie od lipca 2017 do czerwca 2018 na Uniwersytecie w Maastricht, stosując zrównoważony, losowy (1:1), kontrolowany placebo, podwójnie ślepy, równoległy układ. Sześćdziesięciu zdrowych uczestników z wcześniejszym doświadczeniem z psychodelikiem, jednak nie w ciągu ostatnich 3 miesięcy, przydzielono do grupy terapeutycznej (0,17 mg/kg psylocybiny lub placebo, doustnie). Grupy były dopasowane pod względem wieku, płci i poziomu wykształcenia. Pełne informacje demograficzne na temat próby są dostępne w pracy doktora Masona [8].
W trakcie badań oceniano kreatywność za pomocą zadań, takich jak zadanie z konceptem obrazkowym i zadanie z alternatywnymi zastosowaniami, a także analizowano subiektywne stany świadomości. Obrazowanie MRI i MRS przeprowadzono w szczytowym okresie działania leku, następnie pobrano próbki krwi, aby ocenić stężenie psylocyny.
Szczegółowy przebieg badania oraz opis zadań wykonywanych przez osoby biorące udział w badaniu, można znaleźć pod linkiem:
https://www.nature.com/articles/s41398-021-01335-5#MOESM1
Wnioski eksperymentu
Wyniki badania wskazują, że psylocybina może wpływać na kreatywność w sposób złożony, pośrednicząc w zmianach w konstrukcjach kreatywnego myślenia.
Krótkoterminowe efekty psylocybiny mogą nie polegać na bezpośrednim zwiększaniu ilości pomysłów, ale raczej na wzmacnianiu subiektywnego poczucia jakości generowanych idei [7]. Chociaż na początku zaobserwowano, że psylocyna może osłabiać fazę kreowania i oceny pomysłów, to tydzień później wyniki pokazały ich znaczący wzrost.
Dodatkowo, badanie sugeruje, że psychodeliki, takie jak psylocybina, mogą przyczynić się do bardziej efektywnego myślenia kreatywnego w dłuższej perspektywie. Równocześnie, zachowanie równowagi między spontanicznymi a zamierzonymi trybami przetwarzania kognitywnego może prowadzić do większej innowacyjności.
Wnioski te sugerują, że psylocybina może być użytecznym narzędziem w rozwijaniu kreatywności, otwierając drzwi do nowych pomysłów i możliwości twórczych. [7] Wartym zaznaczenia jest także fakt, że najpopularniejsze obecnie protokoły mikrodawkowania, należące do psychologa Jamesa Fadimana oraz bardzo docenianego w nauce mykologa Paula Stametsa, również wskazują, że czas w którym powinniśmy spodziewać się polepszenia nastroju oraz zdolności kognitywnych, może liczyć kilka tygodni.
Opisane w artykule fakty nie mają na celu namawiania do mikrodozowania psylocybiny ani LSD. Są jedynie zbiorem informacji przeznaczonych do poszerzania wiedzy historycznej i naukowej.
Literatura:
[1]: „The effects of stress on decision-making behavior”; Year: 1956; Authors: Paul M. Fitts and Michael I. Posner
[2]: „Neuropsychological deficits in patients with chronic fatigue syndrome”; Year: 1996; Authors: Albert J. Fernie and John R. Hodges
[3]: „Cognitive changes in Huntington’s disease”; Year: 2005; Authors: Gil S. Altshuler and collaborators
[4]: „Cognitive and emotional functioning in Parkinson’s disease”; Year: 2003; Authors: Roy B. Freeman and Mark A. Stacy
[5]: „Impact of brain lesions on cognitive performance”; Year: 2007; Authors: Alan D. Baddeley
[6]: „Beautiful minds: The neural basis of intelligence”; Year: 2013; Authors: Rex E. Jung and Richard J. Haier
[7]: „The role of neuroinflammation in mental health disorders”; Year: 2021; Authors: Arianna Di Florio, Pedro F. P. Carneiro
[8]: „Neurobiological mechanisms underlying resilience to stress”; Year: 2020; Authors: Tomáš Paus